Mystique of María’s bodily transcendence in the Recôncavo Baiano
the celebration of the integrality of the finite in the infinite
DOI:
https://doi.org/10.15448/0103-314X.2024.1.46300Keywords:
Bodily transcendence of Mary, Brotherhood of the Good Death, Religious syncretism, Mystical phenomenon, Integrality of beingAbstract
This text aims to analyze the theme of the cult of Nossa Senhora da Boa Morte in Cachoeira, a municipality located in Recôncavo Baiano, developed by the Irmandade da Boa Morte (Brotherhood of Good Death), since the end of the 19th century. The Marian cult, promoted by a group of black women, called “Irmãs da Boa Morte” (“Sisters of the Good Death”), belonging to an African-based cult, more precisely Candomblé, stands out as a tradition whose importance is highlighted by the syncretism that unites elements of Afro-Brazilian religiosity with those of an ancient Christian festival, the bodily transcendence of Mary. Thus, this text – adopting bibliographic research as a methodology and having as theoretical references the phenomenologist of religion and scholar of Christian mysticism Juan Martín Velasco, as well as theologians Bruno Forte and Clodovis M. Boff, O.S.M. – intends to analyze the mystical phenomenon of Marian devotion maintained by the Brotherhood of Good Death. For the Sisters of the Good Death, Mary assumed into heaven in body and soul demonstrates the totalizing character of interiority, but also of human corporeality, that is, all of humanity finds itself involved in the absolute realization of being. Our study aims to contribute to the theological knowledge of the experience of faith lived in the Brotherhood of the Good Death.
Downloads
References
ALVES, Rubem. O que é religião? São Paulo: Loyola, 2009.
BENTO XVI. Exortação Apostólica Verbum Domini. 3. ed. São Paulo: Paulinas, 2010.
BERTETTO, Giuseppe. Maria, Profezie e Misteri. Cinisello Balsamo: Edizioni San Paolo, 1995.
BÍBLIA. Português. A Bíblia de Jerusalém. São Paulo: Paulus, 2012.
BOFF, Clodovis. Mariologia social: o significado da Virgem para a sociedade. São Paulo: Paulus, 2006.
BOFF, Clodovis. O cotidiano de Maria de Nazaré. São Paulo: Salesiana, 2009.
BOFF, Leonardo. Experimentar a Deus hoje. Petrópolis: Vozes, 1974.
BOFF, Leonardo. O rosto materno de Deus: ensaio interdisciplinar sobre o feminino e suas formas religiosas. Petrópolis: Vozes, 1979.
BOUYER, Louis. Mysterion: dal mistero alla mistica. Vaticano: LEV, 1986.
BROWN, Raymond Edward. Introducción al Nuevo Testamento. Madrid: Trotta, 2002.
CARUANA, Edmundo et al. Dicionário de mística. São Paulo: Paulus, 2003. p. 707.
CASTRO, Armando. Irmandade da Boa Morte: memória, intervenção e turistização da festa em Cachoeira, Bahia. Ilhéus: UESC, 2005.
CODINA, Victor. Mariologia desde los pobres, in modernidad versus solidaridad. Lima: CEP, 1985.
CONCEIÇÃO, Joanice Santos. Tenha uma boa morte: notas sobre a Irmandade da Boa Morte. PLURA, Manaus, v. 3, n. 2, p. 101-130, jul./dez. 2012.
CONCÍLIO VATICANO II. Lumen gentium. Constituição dogmática sobre a Igreja. São Paulo: Paulinas, 2010.
CONFERÊNCIA NACIONAL DOS BISPOS DO BRASIL. PUEBLA: a evangelização no presente e no futuro da América Latina. Petrópolis: Vozes, 1982.
CONSORTE, Josildeth Gomes. Sincretismo ou africanização? Os sentidos da dupla pertença. Travessia, São Paulo, v. 13, n. 36, p. 11-14, abr. 2000. DOI: https://doi.org/10.48213/travessia.i36.739
CROATTO, José Severino. As Linguagens da Experiência Religiosa: uma introdução à fenomenologia da religião. Tradução: Carlos Maria Vásquez Gutiérrez. São Paulo: Paulinas, 2010.
CUÉLLAR, Miguel Ponce. Maria Madre del Redentor y Madre de la Iglesia. Barcelona: Herder, 2001.
DAMASCENO, João. La fe ortodoxa. Curitiba: Santo Atanásio, 2020.
FIORES, Stefano de; MEO, Salvatore. Dicionário de mariologia. São Paulo: Paulus, 1995.
FORTE, Bruno. Maria, a mulher ícone do mistério. São Paulo: Paulus, 1991.
INSTITUTO DO PATRIMÔNIO ARTÍSTICO E CULTURAL DA BAHIA. Festa da Boa Morte. Salvador: Fundação Pedro Calmon, 2011.
IWASHITA, Pedro K. Maria na Teologia Simbólica da Patrística. Revista de Cultura Teológica, São Paulo, v. 24, n. 87, p. 178-201, jan./jun. 2016. DOI: https://doi.org/10.19176/rct.i87.28560
JOHNSON, Elizabeth A. Nossa verdadeira irmã, Teologia de Maria na comunhão dos santos. São Paulo: Loyola, 2007.
LAURENTIN, René. La Virginité de Marie: le Triple Annonce dans l’Ancien Testament. Paris: Éditions du Cerf, 1981.
LAURENTIN, René. Maria chiave del mistero Cristiano: la più vicina agli uomini perché la più vicina a Dio. Cinisello Balsamo: Edizioni San Paolo, 1996.
LIBERA, Alain de. Pensar na Idade Média. São Paulo: Editora 34, 1999.
MURAD, Afonso. Maria toda de Deus e tão humana: Compêndio de Mariologia. Aparecida: Editora Santuário, 2012.
NASCIMENTO, Luís Cláudio. Candomblé e Irmandade da Boa Morte. Cachoeira: Fundação Maria América da Cruz, 1999.
OTTO, Rudolf. O sagrado: os aspectos irracionais na noção do divino e sua relação com o racional. Tradução: Walter Schupp. Petrópolis: Vozes, 2007.
PERRY, Tim; KENDALL, Daniel. A Santíssima Virgem. São Paulo: Loyola, 2015.
PIKAZA, Xavier; SILANES, Nereo. Dicionário teológico: o Deus cristão. Tradução: Honório Dalbosco. São Paulo: Paulus, 1998.
PIO XII, Papa. Carta Apostólica Munificentissimus Deus: definição do Dogma da Assunção de Nossa Senhora em corpo e alma ao céu. Vaticano: Editore Cittá del Vaticano, 1950.
POTTERIE, Ignace de La. Maria nel mistero dell'alleanza. Gênova: Marietti, 1988.
POZO, Candido. María en la historia de la salvación. Madrid: BAC, 1974.
RATZINGER, Joseph. Maria chiesa nascente. Cinisello Balsamo: Edizioni San Paolo, 1981.
RATZINGER, Joseph. Jesus de Nazaré: contribuições para a cristologia. Brasília, DF: Edições CNBB, 2021.
RÉAU, Louis de. Iconografía del Arte Cristiano: iconografía de la Biblia – Nuevo Testamento. Barcelona: Ediciones del Serbal, 1996.
SOUZA, Celia de; COSTA, Jonas. Maria, onde o céu encontra a terra. Aparecida: Editora Santuário, 2022.
STRADA, Angel. Maria: um exemplo de mulher. 3. ed. São Paulo: Editora Ave Maria, 1998.
TAMAYO, Juan José. La mística como superación de los fundamentalismos. In: RODRIGUEZ, Francisco (org.). Mística y sociedad en diálogo. Madri: Trotta, 2006. p. 179.
TEMPORELLI, Clara. María, mujer de Dios y de los pobres: relectura de los dogmas marianos. Buenos Aires: Editorial San Pablo, 2008.
TEMPORELLI, Clara. Maria, mulher de Deus e dos pobres: releitura dos dogmas marianos. São Paulo: Paulus, 2010.
TERNATIONALIS. Mariologia a tempore Concilii Vaticani II: receptio, ratio et prospectus. Acta congressus mariologici-mariani internacionalis in civitate Romae anno 2012 celebrati. Vaticano: Pontificia Academia Mariana Internationalis, 2013.
TILLICH. Paul. Teologia sistemática. São Leopoldo: Sinodal, 2005.
VANNINI, Marco. Introduzione alla mística. Brescia: Editrice Morcelliana, 2000.
VELASCO, Juan Martín. El fenómeno místico en la historia y en la actualidad. Madri: Trotta, 1999.
VELASCO, Juan Martín. Experiência cristã de Deus. São Paulo: Paulinas, 2001.
VELASCO, Juan Martín. El fenómeno místico. 2. ed. Madri: Trotta, 2003.
VELASCO, Juan Martín. La experiencia mística. Madri: Trotta, 2004.
VELASCO, Juan Martín. El fenómeno místico, estudio comparado. Madri: Trotta, 2009.
ZAVALLONI, R. A personalidade de Francisco de Assis: estudo psicológico. Petrópolis: CEFEPAL, 1993.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Teocomunicação

This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.